Voornamelijk Hollandse schilders, die het vroegere Indie bezochten of er lange tijd woonden en zich bezighielden met Indische en Indonesische voorstellingen:
Het is nog niet zo lang geleden dat ieder zich respecterend veilinghuis in Nederland schilderijen met Indische (Indonesische) voorstellingen weigerde, wegens een te geringe opbrengst. Schilderijen van Adolfs, Eland, Dezentje, van Velthuijsen en vele anderen, meestal van Sawah landschappen met vulkanen op de achtergrond brachten enkele tientjes op, terwijl de schitterende Balinese naakten van Hofker voor enkele honderden guldens van de hand gingen. Er is op deze, nu zeer bloeiende, markt sindsdien veel gebeurd.
De moderne Indonesische kunst ontstond gedurende de periode van de Nederlandse bezetting en werd beschouwd als een kunstbeweging ter ondersteuning van de Onafhankelijkheid. Het was in deze tijd dat Indonesische kunstenaars pogingen deden om zich de moderne Westerse kunststijl eigen te maken.
Onder deze kunstenaars bevonden zich namen als Raden Saleh (19e eeuw), de eerste Indonesische schilder die in het buitenland kunst studeerde en die grote invloed had op de totstandkoming van Indonesische landschapschilderkunst, opgevolgd door een generatie van nieuwe kunstenaars, bekend als Mooi Indië. Deze groep bestond uit schilders vanuit Europa en Indonesië, die hoofdzakelijk onderwezen werd door Nederlandse kunstenaars. Onder deze groep bevonden zich mensen als de Indonesiër Abdullah Suryosubroto (1878-1941), de Nederlander Willem Gerard Hofker (1902-1981), de Oostenrijker Roland Strasser (1895-1974) en de Fransman Ernest Dezentje (1885-1972). Karakteristiek voor de Mooi Indië kunst was dat schilderijen op een conventioneel romantische en natuurgetrouwe wijze landschappen weergaven. Deze wijze van schilderen genoot grote populariteit bij de Nederlanders die in Indonesië woonden.
Met de groei van het nationaal bewustzijn, distantieerde men zich meer en meer van de Westerse kunst. De behoefte ontstond om kunst te creëren met een duidelijke Indonesische signatuur.
Met de verandering van de politieke situatie in Indonesië en de sterk groeiende oppositie tegen de koloniale regering, werd kunst gezien als een instrument om de nationalistische bewustwording uit te drukken. Als contra groep van Mooi Indië werd in 1938 de eerste Indonesische schildersvereniging Persagi (Persatuan Ahli-Ahli Gambar Indonesia) opgericht. Doelstelling en filosofie waren dat hedendaagse kunst de persoonlijke visie van de kunstenaar behoort te weergeven en de cultuur en karakteristieken van een land behoort uit te drukken. In dit verband werd duidelijk dat kunst niet alleen bedoeld was om technische vaardigheid te tonen, zoals het geval met Mooi Indië, veeleer was het een poging om kunstprestaties te koppelen aan de aspiraties van het land.
Na een periode van vier jaar, waarin Persagi een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van hedendaagse Indonesische kunst, werd tijdens de Japanse bezetting (1942-1945), de politieke organisatie Putera (Pusat Tenaga Rakyat) opgericht. Het culturele departement van deze organisatie werd geleid door de beroemde schilders Affandi en Sudjono, en had ten doel de schone kunst te promoten bij de gehele Indonesische gemeenschap. In de periode 1920-1940, die gekenmerkt werd door een sterker nationalistisch gevoel, ontstonden diverse kunstorganisaties, waar kunstenaars zich bewust werden van hun nationale identiteit.
Gedurende 1950-1960 maakte de Indonesische kunst een fenomenale groei door en weergaf zij de politieke idealen van die tijd.
Na de Onafhankelijkheid nam de kunstleer een formelere vorm aan. Kunstacademies werden door de overheid opgericht. De meest bekende zijn het Institut Teknologi Bandung (ITB) in Bandung, dat de Westerse techniek onderwijst en de Akademi Seni Rupa Indonesia (ASRI) in Jogjakarta , die zich kenmerkt door een sterke traditionele en nationale identiteit. Later volgde het Institut Kesenian Jakarta (IKJ) te Jakarta.
Tekst: BUDI Art
In Nederland is het Zeeuws veilinghuis gespecialiseerd in Indische schilderkunst.
De meest bekende schilders zijn:
Abdullah Basoeki
Abdullah Sudjono
Abdullah Surjosoebroto
Achterberg van Gerard
Adolfs Gerard
Bakker Frans
Beer George
Beijnon Jan Daniel
Bonnet Rudolf
Dake Carel
Dezentje Ernest
Dier J.
Does Willem v.d.
Dooyewaard Willem
Eland Arthur
Eland Leo
Fong Lee Man
Herwerden Jacob
Hofker Willem
Imandt Willem
Kievits Frederik
Mayeur de Merpres
Meeteren Brouwer Menno
Meier Theo
Mooyen Pieter
Niemantsverdriet Jan Frank
Ohl Frits
Ouborg Piet
Saleh Raden
Piet Schenkenberg
Schoemaker Charles
Sterren van der John
Ari Smit
Snel Han
Strasser Roland
Velthuysen Henry
Versteijnen Henri
Wichers Hendrick
Indische schilders uit Indonesie.
Abas Alibasyah
Abdul Aziz
A.D Pirous
Affandi
Adam Lay
Ahmad Sadali
Amang Rahman
Amrus Natalsya
Andre Cottavoz
Anton Kustiawidjaja
Ariefin (Neif)
Arn Dwihartanto
Awiki Basoeki Abdullah
Bengky Jonathan
Bilaningsih
Budi Sutrisno
Bunga Jeruk
Chris Suharno
Dede Eri Supria
Dewa Putu Bedil
Dewa Putu Mokoh
Diah Yulianti
Didik Nurhadi
Djaya Tjandra Kirana
Djoko Pekik
Dullah Eddie Harra
Dullah Saiman
Edi Sunaryo
Eiji Sawada
Entang Wiharso
Erica Hestu Wahyuni
Faizal
Fenny Kertawidjaja
Frans Najira
Gunawan Hanjaya
GA. Ketut Wiranata
Handayadi
Hatta Hambali
Hendra Gunawan
H, Widayat
Hayatuddin
Hendra Gunawan
Heri Dono
Ida Bagus Made Nadera
Idran Yusup
Ifantze
Ivan Sagito
Jason Monet
Jeihan Sukmantoro
Jon Sarjono
Josephine Linggar
Judoatmodjo
Kabul Suadi
Kartono Yudho Kusumo
Katirin Ketut Ginarsa
Ketut Kasta
Ketut Regig
Ketut Suandi
Ketut Sudila
Koempol
Krijono
Lee Man Fong
Lie Tjoen Tjay
Lim Wasim
Li Shuji
Luthfie
Made Djirna
Made Palguna Made Toris Mahendra
Made Sukadana
Made Wianta
Masli
Men Sagan
Nani Nirmalasari
Nashar
Nasirun
Nasjah Djamin
Nyoman Gunarsa
Nyoman Masriadi
Nyoman Triarta A.P
Nyoman Meja
Nyoman Sukari
Pande Ketut Taman
Popo Iskandar
Probo
Pupuk DP
Rearngsak
R. Hadi
Robby L
Reody Mardianto
Roedyat Martadiradja
Rudy Isbandi
Rusli
Rustamaji
Saiman Dullah
Sapto Sugiyo Utomo Sekar Jatiningrum
Siauw Tik kwie
Sion T
Sodick Ardani J
Soeparto
Sri Hadhy
Srihadi Soedarsono
Sucahyo Widodo
Sunaryo
Suromo
Tio Tjay
Trip D. Sasomo
Trubus S Tulus Warsito
Ugo Untoro
Wakidi
Wakijan
Wara Anindyah
Wayan Asta
Wayan Pengsong
Weye Haryanto
Wisade
Yap Hian Tjay
Yuswantoro Adi
Zaini
In Nederlands-Indië werden de Kunstkringen opgericht om de Nederlandse cultuur in de kolonie te bevorderen. De Kunstkringen organiseerden culturele evenementen: tentoonstellingen, concerten en lezingen. Aangezien in Indië geen museum van westerse kunst bestond, hoopte men op deze manier de Indische Nederlander in contact te brengen met de ontwikkelingen in Europa. De Kunstkringen organiseerden ook teken- en schilderlessen. In Indië bestond tot 1947 geen mogelijkheid om een professionele kunstopleiding te volgen. De tentoonstellingen in de plaatselijke afdelingen van de Kunstkringen (Batavia, Bandung, Surabaya) moesten als voorbeeld dienen voor de Indische en later ook Indonesische kunstenaars, die meestal autodidact waren.
De ontwikkeling van de Indische schilderkunst werd mede bepaald door de vele buitenlandse kunstenaars die voor kortere of langere tijd in Indië woonden. Hun romantische visie op het koloniale Indië schiep een oeuvre van nostalgische schilderkunst, vaak in opdracht geschilderd van gepensioneerde Nederlanders die terugkeerden naar het vaderland. Het afgelopen decennium is de waardering voor deze ‘Mooi-Indiëkunst’ gestegen, vooral binnen Indonesische verzamelaarskringen. De schilderijen van Rudolf Bonnet, Walter Spies, Hofker en Le Mayeur de Merpres, die op Bali woonden en werkten, brengen op internationale veilingen enorme bedragen op. Andere bekende Indische schilders zijn onder anderen Charles Dake, Leo Eland, Wilhelm Bleckmann, Auke Sonnega, Charles Sayers en Frits Ohl. Hun onderwerpen – sawas, nevelige vulkanen en exotische markten of stadsgezichten – waren bedoeld als souvenir voor de Oud-Indischgast. Hun stijl – realisme, impressionisme of expressionisme – was ouderwets vergeleken met de moderne stromingen die begin negentienhonderd in Europa ontstaan waren. De Indische schilderkunst was vooral bedoeld als aangename herinnering aan ‘ons’ Indië. De schilder Ries Mulder zette na de onafhankelijkheid de Bandungse Kunstacademie, die een belangrijke rol in de moderne Indonesisch kunstwereld speelt.
Beeldend kunstenaars met een Indische achtergrond in Indonesië – Bali werkzaam (geweest),
Hugo Bausch
Fred Benjamins
Maureen Birney
Miranda Birney
Joyce Bloem
Edith Bons
Hans Budding
Wim Caus
Peter van Dongen
Otto van Eersel
Sias Fanoembi
Dees Goosen
Charles Jansen
Leanne Lawalate
Loemamoli
Timothy Mahler
Eddy Manuhutu
Ben Manusama
Henk Mual
Dirk Oeghoede
Merapi Obermayer
Paula la Peau
Juni Pattimahu Kusumanto
Boetje Pattirane
Jan Radersma
Beatrijs van Rheeden
Nicolaas Ririmasse
Patty Schilder
Richard Smeets
Dodog Soeseno
Esther Stasse
Myrna Stolk
Ardy Strüwer
Saskia Vermeesch
Jan Wessendorp
meer dan 139 anderen
Lucas Abedey
Simon Admiraal
Hendra Adolfs
Irene Adriaans
Tiong Ang
Hetty Ansing
Hélène Aponno
J.F. Averson
Jan Banning
Marius Bauer
Basar
Dane Beerling
Christine Beijnon
Amy Benjaminsz
Ferdinand van Bindsbergen
Antonio Blanco
Marion Bloem
Christine Bodde
Rudolf Bonnet
Rogier Boon
Dolf Breetvelt
Niek Broese
Harry Bronkhorst
Carmi Butteling
Billy Cam
Fransje Carbasius
Blaupot ten Cate
Jeremie Cornelissen
Theo Couwenberg
Peggy Crince Le Roy
C.L. Dake
Dezentjé
Willem van der Does
Roy James Döhne
Ronald Peter Dom
Willem Dooijewaard
Wieteke van Dordt
Florine van Eekhout
Cynthia Eichperger
L.J. Eland
William Eman
Frans Erkelens
Lily Eversdijk
Edgar Fernhout
John Fernhout
Rik Fernhout
Gabriëlle Ferrand
Wim de Haan
W.G. Hofker
Bart N. Filet
Max Fleischer
Lee Man Fong
John Franken
Margi Geerlinks
Erik Gigengack
Christo Gunawan
Frits van Hensberg
Heyman
Willem Gerard Hofker
Frida Holleman
Suzette Huwae
Huwang
Willem en Maria Hofker
Isaac Israëls
Peter van der Jagt
Margit Junge
Frederik Kasenda
Harry van Kleef
Henry Ketting Olivier
Jean van de Kok
Joost de Koster
Harry Kuit (Lange Voorhout Den Haag)
Frances Larder
Jan Lavies (2)
Harry van Lawick Pabst
Myra Leliveld
Etha Lempke
Jan Leurs
Ellen Liang,
Eddie Lie
Serge Ligtenberg
C.A. Lion Cachet
Elisabeth de la Rambelje – Lorenz
Lowtone
Janus Manusama
Le Mayeur
W. Meelhuysen
Jan Malawauw
Theo Meier
Mar Melsert
Sandra Mendelsohn
Adrien Jean le Mayeur de Merpres
P.A.J. Mooijen
Corry Muhlenfeld
Louis Nagelkerke
W.O.J. Nieuwenkamp
I. Nijhuis
Yvonne Noordam-Weygers
Ohl
Annette Ong
Pieter Ouborg
Antoine A.J. Payen
Ruby Pesik
Roy Piette
J. Pluim-Mentz
Jan Poortenaar
W. Quidort
Tommy Raaymakers
Anita Rambonnet-da Ponte
Anita van der Reijden
Barbara de Reus-Kamma
Christa Rook
Anneke Otten-van Roon
Huibert Sabelis
Raden Saléh
Cora Samethini
Poldi Carlos Saueressig
Anneke Savert
Charles E.H. Sayers
René Schäfer
Jan van Schaick
Ivonne Schardijn
Schenkenberg van Mierop
John Schlechter
Jan Schoorel
Michael Sewandono
Silawanabessy
Hiddo Sinia
W. Sluiter
Arie Smit,
Han Snel
Emile Snellen van Vollenhoven
Auke Sonnega,
Paul Spies
Walter Spies
Roland Strasser
Peter Tan
Bianca Tangande
Frits Tieleman Smeele
Thé Tjong-King
Thomas Tol
Jan Toorop
Charley Toorop
Harriët Tomassen
Germaine Tournier
Hans Truyen
Cary Venselaar
Emmy Verhoeff
M. Vervoort
Jim de Vries
Vera de Vries
Gaby van Wely
Wichers
Irene Wiegand Bruss
A.F. Winter
Lie van Zuuren
Indonesische beeldend kunstenaars
Balinese kunstenaars
Abdullah
Vanda Affan
Eva Anando
Abdul Azis
Kusuna Affandi
Lily Arifin
Raden Salèh Sharif Bustaman
Hendra Ginawan
Hendra Gunawan
Hoegeng Iman Santoso
Reni Hoegeng
Mery Hoegeng
Popo Iskander
Tatang Kuncoro
Mantra (I Nyoman Putra Ardhana)
I Gusti Nyoman Lempad
Fitrajaya Nusananta
Max Padick
J. Dewa Kt. Rungun
Ivan Sagito
Ine Sarlono
Anak Agoeng Gde Sobrat
Abdullah Soedjono
Dodog Soeseno
Ojong Soerjade
Rambang Soetra
Holis Sudin
Sidutomo Sudjono
Sunaryo
P.T. Widayanto